Kwas azelainowy na przebarwienia i trądzik: jak stosować i z czym łączyć?

W codziennej pielęgnacji skóry twarzy coraz częściej sięgamy po składniki aktywne, które pomagają nie tylko zniwelować objawy problematycznej cery, ale także przeciwdziałają ich nawrotom. Jednym z takich składników jest kwas azelainowy – substancja o szerokim spektrum działania, która zdobyła popularność zarówno w walce z trądzikiem, jak i z przebarwieniami skóry. Kwas ten działa łagodząco na stany zapalne, rozjaśnia przebarwienia i jest łagodny dla skóry w porównaniu z innymi kwasami. Co więcej, można go stosować zarówno na dzień, jak i na noc, co czyni go niezwykle uniwersalnym narzędziem w pielęgnacji cery problematycznej.

Czym dokładnie jest kwas azelainowy? Jakie są jego właściwości i dlaczego warto włączyć go do pielęgnacji? Jak go stosować, aby osiągnąć najlepsze efekty i z czym można go łączyć, by maksymalnie wykorzystać jego potencjał? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Co to jest kwas azelainowy?

Kwas azelainowy to naturalnie występujący kwas dikarboksylowy, który można znaleźć w ziarnach pszenicy, jęczmienia i żyta. Jednak w kosmetykach stosowany jest głównie w formie syntetycznej, co pozwala na uzyskanie wyższej stabilności i skuteczności. Posiada on właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i keratolityczne, czyli rozpuszcza martwe komórki naskórka, pomagając złuszczać powierzchniowe warstwy skóry. Dzięki temu kwas azelainowy skutecznie redukuje trądzik, zapobiega tworzeniu się zaskórników i pomaga w walce z przebarwieniami.

Jego zaletą jest to, że działa wielokierunkowo: wpływa zarówno na warstwę naskórkową, jak i na głębsze struktury skóry, gdzie może hamować namnażanie się bakterii odpowiedzialnych za trądzik (głównie Propionibacterium acnes). W odróżnieniu od wielu innych kwasów, nie wywołuje silnych podrażnień ani uczucia pieczenia, dzięki czemu jest dobrze tolerowany przez osoby z wrażliwą skórą.

Właściwości kwasu azelainowego

Kwas azelainowy wykazuje wiele korzystnych właściwości, które sprawiają, że jest tak popularnym składnikiem w pielęgnacji skóry:

1. Przeciwtrądzikowe: Działa antybakteryjnie na bakterie odpowiedzialne za trądzik, jednocześnie redukując stan zapalny. Pomaga również w kontrolowaniu nadmiernego wydzielania sebum.
2. Redukcja przebarwień: Blokuje procesy enzymatyczne odpowiedzialne za produkcję melaniny, co pomaga w rozjaśnianiu przebarwień, zarówno tych posłonecznych, jak i pozapalnych (PIH).
3. Działanie przeciwzapalne: Zmniejsza zaczerwienienia i łagodzi podrażnienia, co jest szczególnie przydatne dla osób z wrażliwą skórą i trądzikiem różowatym.
4. Łagodność dla skóry: W porównaniu z innymi kwasami, jak kwas glikolowy czy salicylowy, kwas azelainowy jest znacznie łagodniejszy, co sprawia, że jest bardziej uniwersalny i może być stosowany przez osoby o różnym typie skóry.

Jak stosować kwas azelainowy?

Aby skorzystać z pełnego potencjału kwasu azelainowego, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

1. Częstotliwość stosowania

• Na początku zaleca się stosowanie kwasu azelainowego 2-3 razy w tygodniu, aby skóra mogła się do niego przyzwyczaić. Z czasem można zwiększyć częstotliwość do codziennego użytku, zarówno rano, jak i wieczorem, w zależności od tolerancji skóry.
• Kwas azelainowy można stosować jako serum lub krem – najczęściej w stężeniu od 10 do 20%. W przypadku wrażliwej skóry lepiej zacząć od niższych stężeń i ewentualnie zwiększyć je w miarę potrzeby.

2. Oczyszczanie i przygotowanie skóry

• Przed nałożeniem kwasu azelainowego należy dokładnie oczyścić skórę delikatnym żelem lub pianką, a następnie osuszyć. Kwas azelainowy najlepiej nakładać na suchą skórę, aby zminimalizować ryzyko podrażnień.
• Unikaj stosowania go bezpośrednio po intensywnym złuszczaniu, np. peelingu chemicznym, aby uniknąć przesuszenia i podrażnienia.

3. Krem z filtrem UV

• Kwas azelainowy zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie UV, dlatego w ciągu dnia należy stosować krem z filtrem SPF 30 lub wyższym. Regularne zabezpieczanie skóry przed słońcem zapobiega powstawaniu nowych przebarwień oraz dodatkowym uszkodzeniom.

Z czym łączyć kwas azelainowy?

Aby maksymalnie wykorzystać działanie kwasu azelainowego, warto stosować go w odpowiedniej kombinacji z innymi składnikami aktywnymi. Oto kilka popularnych połączeń:

1. Niacynamid

• Niacynamid (witamina B3) działa synergistycznie z kwasem azelainowym – razem zwiększają działanie przeciwzapalne i łagodzące. Niacynamid pomaga również w regulacji sebum, co dodatkowo wspiera walkę z trądzikiem.
• Niacynamid można stosować rano, a kwas azelainowy wieczorem lub oba składniki nałożyć jednocześnie, jeśli są dobrze tolerowane przez skórę.

2. Kwas hialuronowy

• Kwas hialuronowy nawilża skórę i poprawia jej elastyczność. Stosowany razem z kwasem azelainowym pozwala uniknąć przesuszenia i wspiera barierę ochronną skóry.
• Można nałożyć kwas hialuronowy przed aplikacją kwasu azelainowego lub nałożyć go później jako warstwę nawilżającą.

3. Witamina C

• Witamina C działa jako silny przeciwutleniacz, który również rozjaśnia przebarwienia. Jednak ze względu na potencjalne ryzyko podrażnień, warto stosować witaminę C rano, a kwas azelainowy wieczorem.
• Warto zacząć od niższych stężeń witaminy C, aby uniknąć podrażnień i stopniowo zwiększać ich intensywność.

4. Retinoidy

• Retinoidy (pochodne witaminy A) działają odmładzająco i pomagają w walce z trądzikiem, jednak połączenie ich z kwasem azelainowym może być drażniące dla skóry. Zaleca się stosowanie ich naprzemiennie, np. retinoidów co drugi wieczór, a kwasu azelainowego w pozostałe dni.
• Warto zacząć od niższych stężeń retinoidów i stopniowo je zwiększać.

5. Ceramidy i substancje nawilżające

• Stosowanie kwasu azelainowego może nieco przesuszyć skórę, dlatego warto sięgnąć po kremy z ceramidami, które odbudowują barierę lipidową skóry. Pomaga to w zachowaniu odpowiedniego poziomu nawilżenia i zmniejsza ryzyko podrażnień.

Z czym nie łączyć kwasu azelainowego?

Chociaż kwas azelainowy jest stosunkowo łagodny i bezpieczny, istnieją składniki, z którymi jego łączenie może prowadzić do podrażnień lub osłabić działanie obu substancji. Warto znać te potencjalnie niekorzystne połączenia, aby uniknąć nadmiernego obciążenia skóry i zmaksymalizować korzyści płynące ze stosowania kwasu azelainowego.

1. Silne kwasy (np. kwas glikolowy, salicylowy, mlekowy)

• Mieszanie kwasu azelainowego z silniejszymi kwasami, takimi jak kwas glikolowy, salicylowy czy mlekowy, może prowadzić do nadmiernego złuszczania i podrażnienia skóry. Taka kombinacja może powodować zaczerwienienie, suchość i dyskomfort.
• Zalecenie: Stosuj te kwasy naprzemiennie, np. kwas azelainowy jednego dnia, a kwas glikolowy lub salicylowy kolejnego, lub zastosuj różne kwasy o różnych porach dnia, np. kwasy silniejsze na wieczór, a kwas azelainowy rano.

2. Retinoidy (np. retinol, tretinoina)

• Retinoidy to silne substancje, które mogą wywoływać suchość i podrażnienie skóry, szczególnie na początku stosowania. Połączenie ich z kwasem azelainowym zwiększa ryzyko nadmiernego wysuszenia i zaczerwienienia.
• Zalecenie: Stosuj retinoidy i kwas azelainowy w różne dni tygodnia lub naprzemiennie, np. retinoidy co drugi wieczór, a kwas azelainowy w pozostałe dni. To pozwala skórze na przyzwyczajenie się do obu składników bez ryzyka nadmiernego obciążenia.

3. Witamina C w wysokim stężeniu

• Witamina C to silny antyoksydant o kwaśnym odczynie. Połączenie jej z kwasem azelainowym, szczególnie w wysokim stężeniu (10% i więcej), może prowadzić do podrażnień i destabilizacji obu składników.
• Zalecenie: Stosuj witaminę C rano, a kwas azelainowy wieczorem lub zachowaj między nimi przerwę przynajmniej kilku godzin, jeśli nakładasz oba składniki tego samego dnia. Dzięki temu unikniesz podrażnień i zmaksymalizujesz efektywność obu produktów.

4. Nadtlenek benzoilu

• Nadtlenek benzoilu jest silnym składnikiem antybakteryjnym, często stosowanym w leczeniu trądziku. Jednoczesne stosowanie go z kwasem azelainowym może wywołać silne podrażnienia, suchość, a nawet złuszczanie się skóry.
• Zalecenie: Stosuj nadtlenek benzoilu i kwas azelainowy w różne dni tygodnia lub rozważ jedno z tych dwóch rozwiązań, jeśli masz wrażliwą skórę.

5. Kwasy AHA i BHA o wysokim stężeniu

• Stężenia AHA i BHA powyżej 15-20% mogą powodować silne złuszczanie i podrażnienia. Łączenie ich z kwasem azelainowym może nadmiernie obciążyć skórę i zwiększyć ryzyko jej uwrażliwienia.
• Zalecenie: Unikaj używania produktów z bardzo wysokimi stężeniami kwasów AHA i BHA w połączeniu z kwasem azelainowym. Można je stosować jako osobne kuracje w różne dni tygodnia.

Poniższa tabela przedstawia zalecenia dotyczące łączenia kwasu azelainowego z innymi składnikami:

Składnik	Zalecenie	Uwagi
Niacynamid	Można łączyć	Działa synergistycznie, łagodzi skórę, wspiera walkę z trądzikiem i przebarwieniami.
Kwas hialuronowy	Można łączyć	Nawilża skórę, pomaga zapobiegać przesuszeniom, można stosować przed lub po kwasie azelainowym.
Witamina C	Ostrożnie, najlepiej rozdzielić stosowanie na różne pory dnia	Zaleca się stosowanie witaminy C rano, a kwasu azelainowego wieczorem, by uniknąć podrażnień.
Retinoidy (retinol, tretinoina)	Nie łączyć bezpośrednio, stosować naprzemiennie	Najlepiej stosować retinoidy i kwas azelainowy w różne dni tygodnia, by uniknąć podrażnień i nadmiernego przesuszenia.
Nadtlenek benzoilu	Nie łączyć jednocześnie	Może powodować silne podrażnienia, dlatego najlepiej stosować na przemian, np. w różne dni tygodnia.
Silne kwasy AHA i BHA (np. kwas glikolowy, salicylowy)	Ostrożnie, najlepiej stosować naprzemiennie	Unikaj stosowania jednocześnie, by zminimalizować ryzyko podrażnień; stosuj w różne dni tygodnia.
Ceramidy i emolienty	Można łączyć	Pomagają w regeneracji bariery lipidowej, idealne do stosowania po kwasie azelainowym.

Wskazówki dodatkowe:

• Częstotliwość: Jeśli dopiero zaczynasz stosować kwas azelainowy, stosuj go 2-3 razy w tygodniu, stopniowo zwiększając częstotliwość, aby skóra się przyzwyczaiła.
• Krem z filtrem: Kwas azelainowy zwiększa wrażliwość skóry na słońce, dlatego w ciągu dnia zawsze używaj kremu z filtrem (minimum SPF 30).

Kiedy pojawią się pierwsze efekty?

Pierwsze efekty stosowania kwasu azelainowego można zauważyć po kilku tygodniach regularnego stosowania. W zależności od stanu skóry, pełne efekty, takie jak zmniejszenie liczby wyprysków, rozjaśnienie przebarwień oraz wygładzenie skóry, mogą się pojawić po 2–3 miesiącach. Ważne jest, aby być cierpliwym i stosować kwas azelainowy systematycznie.

Kwas azelainowy to wszechstronny i łagodny składnik, który może stanowić idealne rozwiązanie dla osób zmagających się z trądzikiem i przebarwieniami. Jego wielokierunkowe działanie sprawia, że jest nieocenionym elementem pielęgnacji skóry problematycznej. Pamiętaj o stosowaniu go zgodnie z zaleceniami, stopniowym wprowadzaniu go do rutyny oraz łączeniu z innymi składnikami, które zwiększą jego skuteczność. Dzięki regularności i odpowiedniemu połączeniu kwasu azelainowego z innymi składnikami, Twoja skóra będzie mogła odzyskać blask, jednolity koloryt i zdrowy wygląd.